Tập tục an táng cho người là truyền thống văn hóa tâm linh của người Việt. Từ xa xưa những khối đá lớn đã được người Việt sử dụng để làm mộ hay lăng mộ cho gia đình, dòn họ. Qua thời gian, các làng đá mỹ nghệ hình thành và phát triển cho ra những sản phẩm mộ đá cầu kì và độc đáo hơn. Trong đó mẫu mộ đá một mái được cho là đáp ứng nhu cầu của đa số khách hàng.
Cấu tạo mộ đá một mái
Mộ đá một mái có thiết kế đơn giản như ngôi mộ truyền thống nhưng có thêm phần mái che. Ngoài ra mộ vẫn đầy đủ các phần khác như thân mộ, đế mộ, phần nắp và bài vị.
Phần đế mộ
Đây là phần ở dưới cùng và chịu toàn bộ sức nặng của ngôi mộ. Do đó nó cần được làm chắc chắn và có kích thước đủ lớn. Phần đế mộ phải được làm từ đá đặc nguyên chất để đảm bảo tải được sức nặng.
Phần thân mộ
Phần thân mộ của mộ đá một mái thường được trang trí bằng các hoa văn và họa tiết đơn giản. Các họa tiết thường được dùng như hoa huệ, hoa cúc, rồng bay uốn lượn,...
Phần nắp
Phần nắp thường được làm từ một phiến đá rỗng giữa. Phần đá này được đặt trên và chịu ảnh hưởng trực tiếp từ bụi bẩn, môi trường. Do đó phần nắp được thiết kế trơn để người nhà có thể lau dọn, vệ sinh mộ phần dễ dàng hơn.
Phần mái mộ
Phần mái mộ hay còn gọi là phần đao. Phần này sẽ được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau tùy theo nhu cầu của khách hàng. Bên cạnh đá Ninh Bình thì ngói vảy hoặc ngói ống cũng được nhiều khách hàng ưa chuộng. Các cột đá chống mái có thể là trụ tròn hoặc trụ vuông.
Phần bài vị
Phần bài vị là mặt đá có di ảnh và tên tuổi, ngày sinh, mất của người đã mất. Bài vị thường để trơn hoặc có thêm một ít hoa văn đơn giản. Bài vị nên được thiết kế cho hòa hợp với tổng thể ngôi mộ.
Chất liệu làm mộ đá một mái
Hiện nay có rất nhiều loại đá được khai thác để làm mộ đá một mái. Mỗi loại đá có một ưu nhược điểm riêng. Sau đây là các loại đá được khai thác để làm mộ đá một mái nhiều nhất.
Đá vàng
Đây là loại đá khá hiếm gặp ở các ngôi mộ. Loại đá này mới được khai thác những năm gần đây ở vùng núi Nghệ An. Đá có màu vàng đất hoặc cam đất nên được gọi là đá vàng. Đá vàng nhanh chóng thu hút được nhiều người ưa thích bởi tính thẩm mĩ và quan niệm màu vàng là màu may mắn, phú quý.
Đá xanh
Đá xanh đã rất phổ biến trong văn hóa xây mộ, khu lăng mộ. Đá xanh có rất nhiều trong tự nhiên, các sản phẩm thường thấy gồm 2 loại là mộ đá xanh đen và mộ đá xanh rêu. Đây là loại đá được ưa chuộng bởi độ bền của nó. Đá xanh hầu như không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như thời tiết, bụi bẩn, hiếm lên rêu mốc. Bên cạnh đó, đá xanh không bị cũ theo thời gian mà càng ngày càng toát lên vẻ đẹp cổ kính.
Ngoài ra, đá xanh có độ cứng vừa phải, phù hợp để chế tác, chạm trổ hoa văn họa tiết. Do đó các khách hàng thường chọn đá xanh cho các chi tiết cần chạm trổ cầu kỳ. Giá thành của đá xanh cũng phải chăng nên phù hợp với nhiều tầng lớp khách hàng.
Đá trắng
Mộ đá trắng luôn được ưa chuộng vì tính phong thủy cao. Quan niệm của người Việt cho rằng màu trắng toát lên sự trong trắng, thanh cao, thoát tục. Loại đá này được khai thác chủ yếu tại núi đá Non Nước - Đà Nẵng. Màu trắng sáng như ngọc của đá tạo nên tính thẩm mỹ cao cho những ngôi mộ đá một mái.